‘Una voce di Giorgio Agamben’ in het Nederlands

door Giorgio Agamben

vertaling van L’invenzione di un’epidemia ^[1]
(26 februari 2020)

Ten aanzien van de hectische, irrationele en totaal ongemotiveerde noodmaatregelen betreffende een vermeende epidemie ten gevolge van het coronavirus, dient er in de eerste plaats te worden gekeken naar de verklaringen van de CNR ^[2], volgens welke er ‘geen epidemie van SARS-CoV2 in Italië bestaat’ ^[3], temeer daar ‘de infectie, volgens de thans beschikbare epidemiologische gegevens met betrekking tot tienduizenden gevallen, in 80-90% slechts milde/gematigde symptomen veroorzaakt (als bij een griep). In 10-15% ontwikkelt zich een longontsteking, maar in de meeste gevallen verloopt deze goedaardig. Geschat wordt dat slechts 4% van de patiënten op de intensive care moet worden opgenomen.’ ^[4]

Als dit de werkelijke situatie is, waarom stellen de media en de autoriteiten dan alles in het werk om een panieksfeer te creëren, waardoor een echte uitzonderingstoestand ontstaat, met ernstige beperkingen van de bewegingsvrijheid en een opschorting van de normale levens- en arbeidsomstandigheden in complete regio’s?

Twee factoren kunnen dit buitensporige gedrag helpen verklaren. In de eerste plaats blijkt eens te meer dat er een stijgende trend is om de uitzonderingstoestand als een normaal bestuursmodel te gebruiken. Het wetsdecreet dat onmiddellijk door de regering is goedgekeurd ‘om redenen van hygiëne en openbare veiligheid’ is in feite een ware militarisering van ‘de gemeenten en gebieden waar ten minste één persoon positief is bevonden en de bron van besmetting niet bekend is, of waar zich een geval voordoet dat niet kan worden herleid tot een persoon die afkomstig is uit een gebied dat reeds door het virus is getroffen’ ^[5]. Met een dergelijke vage en onbepaalde formulering kan de uitzonderingstoestand snel worden uitgebreid naar alle regio’s, omdat het bijna onmogelijk is dat zich elders geen andere gevallen zullen voordoen.

Denk aan de ernstige beperkingen van de vrijheid waarin het decreet voorziet: ^[6] a) verbod voor alle personen, hoe dan ook aanwezig in de gemeente of het betrokken gebied, om zich buiten de gemeente of het betrokken gebied te begeven; b) toegangsverbod tot de gemeente of het betrokken gebied; c) opschorting van demonstraties of initiatieven van welke aard dan ook, evenementen en alle vormen van bijeenkomst in een openbare of private ruimte, met inbegrip van die van culturele, recreatieve, sportieve of religieuze aard, zelfs wanneer deze plaatsvinden in voor het publiek toegankelijke besloten ruimten d) opschorting van de educatieve diensten voor kinderen en scholen van alle niveaus, alsmede van het bijwonen van school- en hogeronderwijsactiviteiten, met uitzondering van opleidingsactiviteiten op afstand; e) opschorting van de openstelling voor het publiek van musea en andere instellingen en plaatsen van cultuur als bedoeld in artikel 101 van het wetboek cultureel erfgoed en landschap, als bedoeld in wetsbesluit nr. 42 van 22 januari 2004, alsmede van de doeltreffendheid van de bepalingen van artikel 101 van het wetboek cultureel erfgoed en landschap, als bedoeld in wetsbesluit nr. 42 van 22 januari 2004, alsmede de doeltreffendheid van de voorschriften inzake de vrije toegang tot deze instellingen en plaatsen; f) opschorting van alle educatieve reizen, zowel in Italië als in het buitenland; g) opschorting van de mededingingsprocedures en van de werkzaamheden van overheidsdiensten, onverminderd de levering van essentiële diensten en diensten van openbaar nut; h) toepassing van de quarantainemaatregel met actieve bewaking bij personen die nauw contact hebben gehad met bevestigde gevallen van een wijdverspreide besmettelijke ziekte.

De onevenredigheid ten opzichte van wat volgens de CNR een normale griep is – in ieder geval niet compleet anders dan de griep die elk jaar terugkeert – moge duidelijk zijn. Nu het terrorisme als aanleiding voor uitzonderlijke maatregelen is uitgeput, lijkt de uitvinding van een epidemie het ideale excuus om die maatregelen tot in het uiterste door te voeren.

De andere factor, die niet minder verontrustend is, is de toestand van angst die zich de laatste jaren kennelijk in het geweten van de individuen heeft genesteld en die zich vertaalt in een reële behoefte aan collectieve paniek, waarvoor de epidemie eens te meer het ideale excuus levert. Zo wordt, in een krankzinnige vicieuze cirkel, de beperking van de vrijheid die door de regering wordt opgelegd, aanvaard in naam van een verlangen naar veiligheid dat is opgewekt door dezelfde regering die nu ingrijpt om dat verlangen te bevredigen.

26 februari 2020
Giorgio Agamben