Een zware, ondoorzichtige en verstikkende sfeer…

vertaling van Un’atmosfera pesante, opaca e soffocante…
(2 maart 2021)

‘Er is een zware, ondoorzichtige en verstikkende sfeer over het land neergedaald, de mensen zijn ongelukkig en ontevreden en toch zijn ze bereid om alles te ondergaan zonder protest of verwondering.

Dit is de karakteristieke situatie in tijden van tirannie. De algemene onvrede, die oppervlakkige waarnemers beschouwen als iets wat de macht kwetsbaar maakt, betekent eigenlijk precies het tegenovergestelde. Een matte en wijdverbreide onvrede is verenigbaar met een bijna onbeperkte onderwerping, decennia lang; wanneer, zoals tegenwoordig het geval is, een gevoel van rampspoed samenvalt met de afwezigheid van hoop, gehoorzamen mensen totdat een tegenbeweging van buitenaf hun hoop herstelt.’ ^[1]

(Simone Weil, 1940)

‘Het gevoel van veiligheid wordt zwaar aangetast. Dat is op zich niet erg; er kan geen veiligheid voor de mens op deze aarde zijn, en het gevoel van veiligheid is, tot op zekere hoogte, een gevaarlijke illusie die alles misvormt, iets waardoor geesten bekrompen, kortzichtig, oppervlakkig en idioot tevreden worden; we hebben het genoeg gezien tijdens de periode van zogenaamde welvaart, en we zien het nog steeds, hoewel in steeds mindere mate, in sommige sociale lagen van de bevolking die denken dat ze onaantastbaar zijn. Maar een totaal gebrek aan veiligheid, vooral wanneer de te vrezen catastrofes niet in verhouding staan ​​tot dat wat intelligentie, inspanning en moed er tegenin kan brengen, is evenmin bevorderlijk voor de gezondheid van de ziel. We hebben gezien dat een economische crisis in de verschillende grote landen een hele jonge generatie elke hoop ontneemt om ooit toe te treden tot de samenleving, om genoeg te verdienen om van te leven en een gezin te voeden. Er is een grote kans dat we binnen afzienbare tijd een nieuwe generatie in eenzelfde impasse zien belanden. We zagen, en we zien, dat de huidige productiemiddelen ervoor zorgen dat je al oud bent, en dat is dan oud zonder financiële ondersteuning, op de leeftijd van veertig jaar, als je onderdeel uitmaakt van bepaalde sociale lagen van de bevolking. De angst voor oorlog, voor een oorlog die alles kapot zal maken, is niet langer alleen een onderwerp van lezingen of pamfletten in de hoop dat die tot algemene bezorgdheid zullen leiden, maar steeds meer een alledaags onderwerp nu het leven van de burger overal in staat van militaire paraatheid wordt gebracht. De moderne communicatiemiddelen, de pers, radio, bioscoop, zij zijn vandaag krachtig genoeg om de zenuwen van een heel volk door elkaar te schudden. Zeker: het leven slaat van zich af, terug als het kan vallen op het instinct, op iets onbewusts; toch bepaalt de angst voor grote collectieve catastrofes, als in afwachting van een vloedgolf of een aardbeving, steeds meer hoe iedereen zijn persoonlijke toekomst ervaart.’ ^[2]

(Simone Weil, 1939)