Communistisch kapitalisme

door Giorgio Agamben

vertaling van Capitalismo comunista
(15 december 2020)

Het kapitalisme dat zich momenteel in de hele wereld consolideert, is niet het kapitalisme zoals zich dat in het Westen manifesteerde: het is eerder kapitalisme in een communistische variant, welke een extreem snelle ontwikkeling van productie combineerde met een totalitair politiek regime. Dit is de historische betekenis van de leidende rol die China speelt, niet alleen in een strikt economische zin, maar ook, zoals het politieke gebruik van de pandemie overduidelijk heeft laten zien, als een model om mensen te besturen. Dat de regimes die in de zogenaamde communistische landen aan de macht waren een bepaalde vorm van kapitalisme incorporeerden – een kapitalisme vooral geschikt voor economisch achtergebleven landen en om die reden geclassificeerd als staatskapitalisme – was meer dan bekend bij een ieder die zich in de geschiedenis verdiepte. Het was echter nogal onverwacht dat deze vorm van kapitalisme, waarvan de rol leek te zijn uitgespeeld, en die om die reden niet meer van deze tijd was, voorbestemd bleek te zijn om in een technologisch geactualiseerde constellatie, het dominante principe te worden in de huidige fase van het geglobaliseerde kapitalisme. Het is in feite mogelijk dat we vandaag getuige zijn van een strijd tussen het westerse kapitalisme (dat gelijktijdig naast de rechtsstaat en de burgerlijke democratieën bestond) en het nieuwe communistische kapitalisme, uit welke de laatste als overwinnaar tevoorschijn lijkt te komen. Wat echter zeker is, is dat het nieuwe regime het meest onmenselijke aspect van het kapitalisme zal verenigen met het meest afschuwelijke aspect van het staatscommunisme, door een extreme vervreemding tussen mensen te combineren met een ongekende sociale controle.

15 december 2020
Giorgio Agamben